Lá Thư Cùa Thầy : Nói Láo và Mách Lẻo

- Thầy, anh Kỳ ảnh nói thầy dạy như vậy, thì lâu lắm học trò mới khá nổi.

Tôi cười và nhìn thẳng vào ánh mắt của cậu học trò mà tôi đem về dạy, lúc nó còn xiu xíu.

Chuyện đã lâu, nay tình cờ đọc được mẩu truyện được in trong sách Luân Lý Giáo Khoa Toàn Thư của Việt Nam. Đây là cuốn sách đã xuất bản, để phục vụ việc dạy và học hơn nửa thế kỷ trước.

Truyện dạy như sau:

" Anh Nhị nghỉ học một ngày, hôm sau đến trường nói láo với thầy rằng :

- Hôm qua con sốt không đi học được.

Nghiêm ngồi cuối lớp, muốn Nhị bị thầy phạt , bèn đứng dậy nói rằng:

- Thưa thầy, anh Nhị nói láo đấy ạ. Hôm qua con thấy anh ấy đi câu với ai đó ngoài bờ sông...

Thầy giáo nghoảnh lại mắng Nghiêm rằng:

- Tao có hỏi mày đâu mà mày nói? Thằng Nhị nói láo là có tội đã đành, nhưng mày mách lẻo như thế thì mày là đứa vô hạnh.

Cả lớp nhìn Nghiêm khinh bỉ lắm, Nghiêm đỏ mặt cúi xuống.

Truyện kết luận:

Đứa trẻ mách lẻo làm cho người khác phải bị phạt, là đứa trẻ có bụng dạ hèn mạt, hay làm điều đáng khinh bỉ. Ta không nên mách lẻo. " (*)

Chúng ta hiện nay đang sống trong thời kỳ được gọi là bùng nổ thông tin. Biết bao thông tin đủ loại thập cẩm mà chúng ta đã và sẽ tiếp nhận nó từng ngày, mà trong đó không thiếu gì những tin tầm bậy, láo lếu , vô bổ...

Thằng bé bán báo ngoài chợ Bến Thành thường rao: " Một vụ giết người dã man, hiếp dâm xong chặt thành 8 khúc, một con trăn mặt người xuất hiện tại Vĩnh Long, cô giáo đánh ghen rạch mặt tình địch 17 tuổi...Mại dzô...mại dzô..."

Quả thật thiên hạ ''mại dzô'' ào ào, dù có khi chỉ là tin bịa đặt từ tên bán báo.

Nhưng nếu nó rao

- Một hòa thượng xây 50 lớp học tình thương, một nhà dòng Công Giáo nhận nuôi cả ngàn bệnh nhân HIV giai đoạn cuối, anh xích lô hiến máu 300 lần, một em học sinh đạt giải cao về toán quốc tế...

Chẳng ma nào mua !

Tin tức phải hot, phải giật gân mới...sướng !

Con người thường thích thế. Để rồi không những tìm đọc những tin rùng mình như thế nhan nhản trên hàng trăm tờ báo, hàng vạn website...mà chúng ta còn muốn nghe những sự mách lẻo, nói sau lưng...rồi chính chúng ta cũng đi thêm gia vị rồi bưng ra cho người khác cái tô mỳ thập cẩm phát tởm ấy.

Khi mới biết nói dối thì còn ấp úng ngại ngần, khi mới biết mách lẻo thì còn mách lẻo mà chưa thêm mắm muối.

Một khi nói dối đã thành cái tài, thì nói trơn tru như thật. Khi mách lẻo đã thành sở trường, thì mách lẻo có đủ mùi mắm muối dưa hành...

Nói cho rõ ra thì nói dối là một tên trộm con nít và mách lẻo lại là kẻ giết người hèn nhát. Bởi nói dối hay mách lẻo làm hại thanh danh người khác, thì nó cũng là tội sát nhân.

Nhưng trong rất nhiều tổ chức, kể cả môi trường giáo dục , người ta vẫn khuyến khích sự mách lẻo, bằng những cái tên rất quân tử. Họ cổ vũ cho sự xét nét, rình mò, tố giác, chụp mũ nhau. Thời nào cũng có những tên đớn hèn làm ăng ten, những tên gian phi trùm mặt, chừa hai con mắt chuyên nghề chỉ điểm.

Đạo Công Giáo có giới răn '' chớ làm chứng dối '' . Đạo Phật trong ngũ giới cũng có giới thứ 4 là '' không nói dối''.

"Nhà văn nổi tiếng Mark Twain đã viết : " Cần hai người để làm tổn thương trái tim ta : Người nói lén lút nói xấu ta và người thuật lại hành động đó với ta." "(*)

Vì thế anh chị em VH Đ đa số là những người có trình độ văn hóa cao, có đời sống tinh thần phong phú, hơn nữa là những người có lòng tin vào các tôn giáo chân chính... Thiết nghĩ chúng ta nên cẩn thận nhiều hơn về ''khẩu nghiệp''. Nên nói những điều tốt đẹp, có lợi cho tha nhân. Bớt đi những sự dèm pha, đả kích...Bớt đi những lời nói dối, nói sau lưng, mách lẻo...

Dù chỉ là nói dối cho '' vui cửa vui nhà'' , mách lẻo cho ''vui chuyện'', mà không có ác ý.

..................

Trước đây có lần Thầy Giáo Sư Nguyễn Khắc Dương đến thăm tôi tại nhà riêng, sau những tâm tình dạy dỗ của một vị học giả có tầm cỡ và tâm hồn lớn . Thầy nhờ tôi nói lại với một người cháu đỡ đầu của thầy :

- " Anh có gặp nó, thì nói tôi nói với nó : Hãy nói thật, chí ít với một người !".

Tôi nghe thấm thía từ óc tới lòng bàn chân. Tôi cảm nhận thấy lời người xưa rất đúng : " Được nói chuyện với hiền sĩ, bằng đọc sách 10 năm" .

Tôi chia sẻ lời vàng ngọc chân lý ấy với anh chị em rất thân thiết. Bởi nếu chúng ta chưa thể hoàn toàn chân thật với tất cả mọi người, thì hãy thực tập và cố mà :

Hãy nói thật, chí ít với một người !

Đừng giả dối với tất cả, khi giả dối với tất cả mọi người, chúng ta sẽ bước tới sự giả dối với chính mình.

Khi đó mình không còn là mình nữa !


Vs Hải Đăng