Lá thư của thầy : Nhắm mắt nghĩ về cha mẹ

"Nếu nhắm mắt trong vườn lộng gió,
Sẽ được nghe thấy tiếng chim hay,
Tiếng lích rích chim sâu trong lá,
Con chìa vôi vừa hót vừa bay.
*****

Nếu nhắm mắt nghe bà kể chuyện,
Sẽ được nhìn thấy các bà tiên,
Thấy chú bé đi hài bảy dặm,
Quả thị thơm cô Tấm rất hiền.
*****

Nếu nhắm mắt nghĩ về cha mẹ
Đã nuôi em khôn lớn từng ngày
Tay bồng bế sớm khuya vất vả
Nhắm mắt rồi lại mở ra ngay."

Hình như đây là một bài thơ trong SGK, lâu quá chẳng nhớ là sách lớp mấy và bài thơ tên gì , ai sáng tác nữa. Tôi rất thích đoạn cuối của bài thơ này vì cái tuyệt vời của nó. Xét mặt câu chữ thì cả 2 đoạn đầu và cho tới 3 dòng đầu của đoạn kết, cũng là tầm thường sáo rỗng như hàng triệu bài thơ khác.Thế nhưng với câu cuối thì là một dấu nhấn vĩ đại, làm biến đổi hoàn toàn giá trị của bài thơ.

Nhắm mắt rồi lại mở ra ngay

Thật thế tình cha nghĩa mẹ không phải là cái trừu tượng hay cái nhắm mắt thì mới nghe, mới cảm thấy được rõ ràng như tiếng chim Chìa Vôi, tiếng gió rung lá cây trong vườn. Cũng thế công sinh dưỡng không phải nhắm mắt để tưởng tượng như truyện cổ tích nàng tiên cô Tấm.

Nhắm mắt rồi lại mở ra ngay, vì cha mẹ là hiện thực gần gũi. Sự hiện thực mang đủ nét yên bình vườn cây chim hót, sự dịu hiền của cô Tấm, tấm lòng chở che quảng đại của bà tiên ông bụt.

****

Vừa qua có một em học trò hỏi tôi tại sao em vẫn yêu mến cha mẹ, nhưng không thấy có sự gần gũi với cha mẹ mình. Em ấy cảm giác cha mẹ không là nơi để em có thể tâm sự, hay nhờ tư vấn những chuyện khó khăn trong cuộc sống. Cái gì như thể là một khoảng cách, và người con ấy sợ rằng khoảng cách ấy ngày sẽ càng xa hơn.

Cuộc sống của một gia đình thì cũng gần như chuyện thâm cung bí sử, có rất nhiều điều người ngoài không biết được, mà giả có biết thì cũng không dễ mà hiểu thấu. Nên tôi đưa ra những ý kiến cá nhân của mình với em học trò như sau

* Mỗi người có cách biểu lộ tình cảm của mình một cách khác nhau, nhất là những người có cá tính hoặc hơn nữa là có cá tính đặc biệt. Nên họ sẽ có cách rất riêng của mình trước bất kỳ mối quan hệ nào trong cuộc sống, dù là mối quan hệ thân thiết nhất. Họ không gần gũi, tỉ tê, quan tâm đến những điều nhỏ nhặt của thân nhân. Không nói nhiều, không dựa vào sự sống mạnh mẽ từ cha mẹ, nên họ ít có sự ảnh hưởng từ gia đình từ nhiều mặt khác nhau. Tôi đã từng thấy những người con có ngoại hình, tính tình, thậm chí cách ăn mặc giống cha hay mẹ họ như giọt nước. Họ như một bản chép của cha mẹ, họ lệ thuộc cha mẹ rất lâu trong đời mình. Chuyện gì cũng nghe theo chỉ định, sắp xếp...Nên điều gì dù nhỏ lớn cũng phải xin ''thánh chỉ", trước khi thực hiện. Những người con này thì quả là hiếu thảo, nhưng cuộc sống họ với xã hội hẳn sẽ khiếm khuyết nhiều điều. Ví dụ họ sẽ già trước tuổi, hoặc ngược lại là ấu trĩ dài lâu. Họ ít khi có bạn bè thân thiết, họ không có lý tưởng hay ước mơ riêng của chính mình. Cá nhân tôi nếu làm ''đại ca'', tôi sẽ yêu mến những người con này, nhưng sẽ không giao việc đại sự cho họ. Bởi họ hẳn sẽ thiếu tính chất độc lập trong công việc, tự chủ với bản thân và sẽ kém tính lãnh đạo hay khả năng cộng tác với người khác.

Hồi xưa mỗi lần sư phụ tôi kêu mấy tên đệ tử đi đâu với ông. Thằng nào thưa '' không biết mẹ con có cho đi không...'', thì sư phụ quát '' Cút mẹ mày đi!". Sư phụ nói riêng với tôi '' mấy thằng hèn đó, không học võ được''. Rồi khi ra làm Sư, tôi mới thấy đúng. Những kẻ như thế thường ủy mị, yếu đuối và chẳng ai học được bao lâu. Bởi thế người con nào cứ líu ríu như gà con bên cánh gà mẹ mãi thì là

Hiếu thảo tội nghiệp.

Nếu cha mẹ họ cứ thích '' nặn'' họ theo ý mình, thì quả là cha mẹ ích kỷ.

Còn loại con không chịu ảnh hưởng nhiều như đã trình bày trên, thì họ dù không gần gũi với cha mẹ nhiều, lắm lúc làm các ngài bực bội vì những quyết định bất ngờ của họ. Họ trước mắt một số người thì có vẻ lạnh nhạt, ít khi biểu lộ sự chiều chuộng ngoan ngoãn với cha mẹ. Dù thế nhưng nếu cái hạt hiếu tử vẫn sinh hoa kết trái trong lòng, thì họ sẽ lo lắng cho cha mẹ, gia đình họ những việc to lớn hơn như gánh vác về kinh tế, thúc đẩy con đường tâm linh, có trách nhiệm với anh em... Loại con này thì gọi là

Hiếu thảo đáng thương.

Bởi họ sẽ ít khi làm vừa lòng cha mẹ bởi nhu cầu cầu ngọt nhạt gần gũi, cha mẹ ít khi hiểu được tâm sự của họ. Họ cũng sớm tự gánh lấy những đau đớn trong cuộc sống và chất chứa riêng mình. Bởi đối với họ gia đình hay cha mẹ không phải là cái thế chống lưng, dựa dẫm... Với loại người này nếu cha mẹ họ biết tìm người hiền minh, để gửi gắm họ cho người ta giáo dục thay mình, thì cha mẹ ấy là cha mẹ khôn ngoan.

Có những bậc thầy đã từng nghe lời chân tình của cha mẹ học trò '' Thầy (cô) xin giúp chúng tôi dạy dỗ, chúng tôi biết mình không đủ sức...". Tiếc là hạng cha mẹ này cũng họa hiếm, chẳng mấy khi. Nhiều kẻ muốn thầy của con phải dạy con họ theo ý họ. Hoặc sẽ sinh lòng ghen tức, nếu thấy vị thầy kia có ảnh hưởng với con mình nhiều hơn với chính mình.

Thế nhưng dù là hiếu thảo tội nghiệp hay hiếu thảo đáng thương, thì vẫn là tốt đẹp. Chỉ có hạng người bất hiếu tội lỗi và bất hiếu đáng chết, mới là khốn nạn.

Dẫu biết đạo lý "Bách hạnh hiếu vi tiên" và bao nhiêu giáo lý, giáo điều của các tôn giáo dạy về chữ Hiếu, nhưng tôi không muốn dùng nó để trả lời em học trò, vì đã bao nhiêu thiên kinh vạn quyển đã từng đề cập hay hơn mình ngàn lần. Em có thể tìm hàng vạn bài viết kim cổ ấy mà đọc và suy ngẫm với chính cuộc sống gia đình mình, chính mình. Riêng tôi thì khuyên em hãy nhắm mắt nghĩ về cha mẹ, nghĩ công nuôi dưỡng đến hôm nay...tưởng tượng nếu ta bị tai nạn mà đui -mù -què -sứt...thì ai là người sẽ chăm sóc lo lắng, bán cả gia tài để chạy chữa? Tưởng tượng nếu ngày mai cha ta bị cơn đột quỵ, hay mẹ ta lên cơn đau tim mà vĩnh viễn ra đi, thì ta sẽ hối hận lắm không? Tưởng tượng nếu hôm nay ta bị xe cán chết, thì cha mẹ ta sẽ đau khổ ra sao?

.....

Hãy nhắm mắt nghĩ về cha mẹ, rồi mở mắt ra ta sẽ biết ta phải đối xử như thế nào với cha mẹ mình.

Tôi.. thầy em.. là kẻ vẫn thường nhắm mắt rồi mở mắt như thế!

VS Hải Đăng