Bi hùng hay bi lụy?

Hầu hết các tôn giáo đều cho rằng cõi đời này là giả tạm, là ngục lửa, khổ hải trầm luân...Để rồi sống là ký gửi và chết là quay về. Cái câu ''sinh ký tử quy'' ấy không biết từ đời nào mà người ta giờ vẫn thường nói ra cửa miệng những lúc suy ngẫm chút gì về cõi đời đang sống. Thế thì sinh ký đã đành, nhưng tử quy thì quy về đâu ? Câu hỏi ấy không phải ai cũng biết, mà dù có biết cũng chưa chắc đã thật lòng mà tin tưởng.Bởi nếu đã dứt khoát biết chắc rồi mình sẽ đi về đâu, thì sự chuẩn bị cho cuộc hành trình đó là điều chắc chắn phải làm, phải chuẩn bị... Thế nhưng nhiều người biết thế, tin thế, nhưng không có hành động nào cho con đường trở về đó. Bởi lẽ họ nghĩ ..

Tin là tin thế , bởi không tin thế, thì biết tin cái gì ?

Tin vào một triết lý hay đi theo một lý tưởng nào đó của phàm nhân, thì trước sau gì cũng vỡ mộng vì không tìm ra sự giải thoát thực sự cho cái khổ đau. Bao ngàn năm trước tin vào Lão Giáo, để rồi nay lại thấy đấy toàn là những gì mê mị, phù phép phải bài trừ. Hay tin vào Khổng Giáo, thì nay cũng ra sự lạc hậu, cổ hủ , phong kiến ... cần cách tân thay đổi. Phân nửa nhân loại từng tin vào chủ nghĩa xã hội, vì muốn chống lại bất công từ kẻ giàu, để có cuộc sống bình đẳng hơn, ấm no hơn. Thế nhưng chủ nghĩa ấy tồn tại được vài chục năm, dù có thời gian nó cũng khơi dậy được ngọn lửa hừng hực tranh đấu rồi lịm tắt . Để giờ đây nó được gọi là tội ác chống lại nhân loại. Còn tin vào tư bản chủ nghĩa ư ? Khi trắng mắt ra mà thấy những biến loạn , chiến tranh và bao nhiêu là tội lỗi của cái gọi là '' văn hóa sự chết'' ấy.

Thế rồi tin Đạo thì quá khó, tin người thì không dễ, tin mình thì chẳng được. Đối với Đạo thì mơ hồ lầm lẫn, đối với người thì ghen ghét loại trừ, đối với mình thì giả dối mà sống. Do vậy mà khổ đau còn tràn ngập, dù bao đấng giáo chủ đã chỉ phương cứu khổ, đến mức đạo Cao Đài họ cho rằng đã là lần thứ 3 của sự cứu độ ( Tam Kỳ Phổ Độ ), thế mà vẫn khổ như thường.

Người ta nói '' tu là cõi phúc, tình là dây oan'', nhưng thực ra tu là cõi...mệt, tình là dây oan mới đúng. Vì muốn thoát khổ thì phải diệt...Sướng. Mà muốn diệt sướng thì ngàn cái khổ đau, bầm dập, tan nát phải chịu đựng, gồng mình.. nên vẫn phải khổ, phải mệt... Cứ nhìn các bậc tu trì thời xưa, sẽ thấy rằng họ muốn thành tựu công trình thì phải trường chay tuyệt dục, giam mình nơi thâm sơn cùng cốc, hãm dẹp tất cả thú vui của các giác quan và quan trọng hơn là sẵn sàng chấp nhận lấy cái khổ của người khác làm của mình. Chọn cái chết cho mình để người khác được sống.

Điều đó cho biết rằng đã làm phận con người thì chẳng ai không khổ. Có ai đó nếu cho rằng mình sướng, thì chỉ do họ mê muội mà không thấy sự khổ mà thôi. Vì vậy đối diện trước sự khổ thì phải ...buồn, phải lo, phải biết mệt mỏi là lẽ thường tình. Đức Chúa khi trước giờ bị hành hình đã phải đổ mồ hôi máu mà than rằng :

- Linh hồn ta buồn sầu đến chết được.

Đức Phật thì cũng đã ứa lệ khi thấy đống xương trắng trên đường ngài đi. Rồi cũng ứa lệ mà từ giã cõi đời. Ngài đã từng nói:

- Nước mắt chúng sinh còn nhiều hơn nước biển.

Các khổ của các đấng ấy là do thương xót nhân loại chúng sinh. Giọt mồ hôi, giọt nước mắt của các ngài là từ sự từ bi lân mẫn. Còn giọt nước mắt của chúng ta là do chính hậu quả của tội lỗi, oan nghiệp của mình.

Trước sự khổ ta nên bi hùng hay bi lụy đây ?

Bi hùng để nhận thức được khổ, chấp nhận được khổ vì cái khổ là bài học bắt buộc phải trải qua để tiến hóa. Cái khổ bây giờ lại là hạnh phúc lớn lao mai kia và biết đâu khi ấy nhìn lại thì cái khổ chỉ là nhỏ bé. Cái khổ khi ấy trở nên một giá trị, một màu nhiệm mà ta cần có nó trong cuộc đời.

Hay bi lụy để trầm mình trong biển khổ mãi mãi, mà không còn chút niềm tin và hy vọng. Hoặc tìm cái khổ để thêm khổ. Tìm cái sướng giả , tạm bợ, khỏa lấp , đánh lừa chính mình . Để cái khổ thật càng ra to lớn . Khi ấy thói thường thì lại kiếm thế nhân, mà quét cho họ mỗi người một chút khổ của mình, rồi cùng ôm nhau mà khổ mãi mãi.

Bi hùng hay bi lụy đây?

Ta đang chết hay ta đang sống đây ?

Tịnh Mạc

(*) Thơ Huy Cận